Kierunek i miejsce: Niemieckie przyimki z Dativem i Akkusativem w opiece nad osobami starszymi

W języku niemieckim istnieją przyimki, które mogą być używane zarówno z Dativem, jak i z Akkusativem, w zależności od kierunku lub miejsca, które chcemy wyrazić. Dla opiekunek osób starszych pracujących w Niemczech, zrozumienie i poprawne stosowanie tych przyimków jest niezwykle istotne w codziennej poprawnej komunikacji. 

Pamiętajmy również, że istnieją przyimki, które łączą się tylko z Dativem - więcej na ten temat znajdziesz w artykule: Die Präpositionen mit dem Dativ - Przyimki z celownikiem oraz przyimki, które łączą się tylko z Akkusativem, więcej przeczytasz tutaj: Die Präpositionen mit dem Akkusativ - Przyimki z biernikiem

W tym artykule omówimy pokrótce niemieckie przyimki, które mogą występować zarówno z Dativem, jak i z Akkusativem, w kontekście opieki nad osobami starszymi. Do powyższych przyimków należą:

• an - przy, na (pion - czyli np. na ścianie, na wieszku itp), w
• auf - na (poziom - czyli np. na stole, na łóżku, na biurku itp.)
• hinter - za
• in - w (we wnętrzu), do, za
• neben - obok
• über - nad
• unter - pod, wśród
• vor - przed
• zwischen - między

To, którego z powyższych przyimków użyjemy, uzależnione jest od postawionego pytania: wo? (gdzie?) albo wohin? (dokąd?). Dobrze ilustruje to grafika umieszczona na samej górze ;)

Wir gehen in den Park. - My idziemy do parku. - Musimy zadać pytanie: Dokąd idziemy? Do parku. Czyli powinniśmy użyć "in" + Akkusativ.

Wir sind in dem Park. / Wir sind im Park. - Jesteśmy w parku. - Stawiamy pytanie: Gdzie jesteśmy? W parku. Tutaj konieczne jest użycie "in" + Dativ.

Powinniśmy zapoznać się jeszcze z dwoma pojęciami - czasowniki statyczne oraz czasowniki dynamiczne. 

Czasowniki statyczne, to takie, które związane są z pytaniem 'wo?' (gdzie?),czyli występują z Dativem oraz oznaczają stan spoczynku lub trwania jakiejś czynności.
Do czasowników statycznych zaliczamy: 

- liegen (leżeć)

- stehen (stać)

- hängen (wisieć)

- sitzen (siedzieć)

- sich befinden (znajdować się)

- stecken (tkwić)

Czasowniki dynamiczne, to takie, które związane są z pytaniem 'wohin?' (dokąd?), czyli występują z Akksuativem oraz oznaczają ruch albo kierunek.

Do czasowników dynamicznych w języku niemieckim zaliczamy m.in.:

- legen (kłaść, wkładać, położyć)

- stellen (stawiać, postawić)

- hängen (wieszać)

- sich setzen (usiąść, siadać)

- setzen (posadzić, sadzać)

- stecken (włożyć, wkładać)

A oto przykłady zdań z przyimkami, które mogą być przydatne w pracy opiekunek i opiekunów osób starszych, a użyte zostały z Dativem oraz Akkusativem:

Ich stelle die Medizin auf den Tisch. 

(wohin stelle ich? stawiam dokąd? - auf + Akkusativ) - Kładę lekarstwa na stół.

Die Medizin steht auf dem Tisch. 

(wo steht? gdzie stoi? - auf + Dativ) - Lekarstwa stoją na stole.

Ich lege die Decke auf das Bett. 

(wohin lege ich? dokąd kładę? - auf + Akkusativ) - Kłądę koc na łóżko.

Die Decke liegt auf dem Bett. 

(wo liegt? gdzie leży? - auf + Dativ) - Koc leży na łóżku.

Der Patient setzt sich neben den Tisch. 

(wohin setzt sich? dokąd siada? - neben + Akkusativ) - Pacjent siada obok stołu.

Der Patient sitzt neben dem Tisch. 

(wo sitzt? gdzie siedzi? - neben + Dativ) -  Pacjent siedzi obok stołu.

Die Krankenschwester stellt die Medikamente in den Schrank. 

(wohin stellt? dokąd stawia? - in + Akkusativ) - Pielęgniarka wstawia leki do szafki. 

Die Medikamente stehen im Schrank. 

(wo stehen? gdzie stoją? - in + Dativ) - Leki stoją w szafce.

Ich lege die Zeitung auf den Schreibtisch. 

(wohin lege ich? dokąd kładę? - auf + Akkusativ) - Kładę gazetę na biurko. 

Die Zeitung liegt auf dem Schreibtisch. 

(wo liegt? gdzie leży? - auf + Dativ) - Gazeta leży na stole.

Ich lege Ihre Brille neben die Nachttischlampe. 

(wohin lege ich? dokąd kładę? - neben + Akkusativ) - Kładę Pani okulary obok lampki nocnej.

Ihre Brille liegt neben der Nachttischlampe. 

(wo liegt? gdzie leżą? - dosł. leży - neben + Dativ) - Pani okulary leżą obok lamki nocnej. 

Jeśli nie rozumiesz dla czego w powyższym zdaniu "Ihre Brille liegt" a nie "liegen" to zapraszam Ciebie do artykułu pt. Pułapki w języku niemieckim: Hose, Tür, Brille - czepiam się słówek :D

Ich gebe ihm die Medikamente in die Hand. 

(wohin gebe ich? dokąd daję? - in + Akkusativ) -  Daję mu leki do ręki. 

Er hält die Medikamente in der Hand. 

(wo hält er? gdzie trzyma? - in + Dativ) - On trzyma leki w ręce.

Sie legt das Kissen unter den Kopf. 

(wohin legt sie? dokąd kładzie? - unter + Akkusativ) - Ona kładzie poduszkę pod głowę.

Das Kissen liegt unter dem Kopf. 

(wo liegt? gdzie leży? - unter + Dativ) - Poduszka leży pod głową.

Ich gehe in die Küche. 

(wohin gehe ich? dokąd idę? - in + Akkusativ) - Idę do kuchni.

Ich bin in der Küche. 

(wo bin ich? gdzie jestem? - in + Dativ) - Jestem w kuchni.

Ich stelle den Rollstuhl hinter die Tür. 

(wohin stelle ich? dokąd stawiam? - hinter + Akkusativ) - Stawiam wózek inwalidzki za drzwiami.

Der Rollstuhl steht hinter der Tür. 

(wo steht der Rollstuhl? gdzie stoi wózek inwalidzki? - hinter + Dativ) - Wózek inwalidzki stoi za drzwiami.

Ich stelle Ihre Schuhe vor den Schrank.

(wohin stelle ich? dokąd stawiam? - vor + Akkusativ) - Stawiam Pani buty przed szafą.

Ihre Schuhe stehen vor dem Schrank.

(wo stehen? gdzie stoją? - vor + Datvi) - Pani buty stoją przed szafą. 

Ich hänge unser Foto an die Wand. 

(wohin hänge ich? dokąd wieszam? - an + Akkusativ) - Wieszam nasze zdjęcie na ścianie.

Unser Foto hängt an der Wand. 

(wo hängt unser Foto? gdzie wisi nasze zdjęcie? - an + Dativ) - Nasze zdjęcie wisi na ścianie.

Ich lege die Zeitung zwischen die Bücher.

(wohin lege ich? dokąd kładę? zwischen + Akkusativ) - Kładę gazetę między książkami.

Die Zeitung liegt zwischen den Büchern.

(wo liegt? gdzie leży? - zwischen + Dativ) - Gazeta leży między książkami.

Sie hängt das Bild über das Bett. 

(wohin hängt? dokąd wiesza? - über + Akkusativ) - Ona wiesza obraz nad łóżkiem.

Das Bild hängt über dem Bett.

(wo hängt? gdzie wisi? - über + Dativ) - Obraz wisi nad łóżkiem.

Mam nadzieję, że te przykłady pomogły przybliżyć i choć trochę bardziej rozjaśnić różnicę w używaniu przyimków z Dativem i Akkusativem. 

Jeśli potrzebujesz pomocy indywidualnej możesz napisać do mnie na kontakt@wajslozinska.com i zapisać się na zajęcia online :)

Jeśli potrzebujesz poznać albo odświeżyć najważniejsze informacje na temat niemieckich przypadków to zapraszam Ciebie do wpisu: Przypadki w języku niemieckim - Kasus/Fall